Correcte naleving van de elektrische parameters bij waterbadverdoving van pluimvee

De heer Sanctorum heeft het woord.

Via een audit uitgevoerd door het Europese Voedsel- en Veterinair Bureau (VVB) eind 2014, kwam aan het licht dat de elektrische parameters bij waterbadbedwelmers voor pluimvee in Vlaanderen niet overeenkomstig de voorschriften van de desbetreffende Europese verordening werden toegepast.

In 19 van de 25 slachthuizen zou het pluimvee ter verdoving ondergedompeld worden in een elektrisch bad van 60 milliampère in plaats van de Europees verplichte 100 milliampère. Dat is om te vermijden dat het karkas door spierbloedingen onverkoopbaar wordt. Het VVB schreef letterlijk in zijn eindverslag dat de bevoegde autoriteiten de gerapporteerde vleeskwaliteitsproblemen hebben laten primeren over de vereisten inzake dierenwelzijn. Het onderwerp werd een eerste maal op vraag van de heer Engelbosch in de commissie Dierenwelzijn in januari 2016 besproken. Het werd geagendeerd in de plenaire vergadering van juni 2017 toen ik u over dit thema ondervroeg. Het werd opnieuw in de commissie in maart 2018 besproken.

Er werd telkens door u voorgesteld om de resultaten van een studie van de Universiteit Gent (UGent) af te wachten. Volgens mijn schriftelijke communicatie met de Europese Commissie – en meer bepaald met de diensten die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de Europese normering ter zake – zou de Vlaamse overheid sinds juni 2018 over de resultaten van die fameuze studie beschikken.

Meer nog, volgens de briefwisseling zou de Vlaamse overheid sedertdien een strikte naleving van de elektrische parameters eisen met controles ingepland vanaf januari 2019. Dat zou dus nu zijn. Het VVB plant ook om het issue opnieuw te inspecteren tijdens een hernieuwde audit op ons grondgebied in september 2019.

Welke resultaten leverde de bewuste studie van de UGent op met betrekking tot de waterbadbedwelming? Slaagden de onderzoekers erin om via eeg-metingen (elektro-encefalografie) de hersenactiviteit van het pluimvee vast te leggen? Wat waren de conclusies met betrekking tot de verschillende niveaus van toegediende stroomsterkte?

Werden er ook andere, alternatieve verdovingstechnieken voor het slachten van pluimvee bestudeerd in de studie van de UGent? De discussie gaat dan of men voor een verbeterde versie van de elektrische waterbadverdoving gaat of zou men beter overschakelen naar gasverdoving, waaraan natuurlijk ook mogelijke nadelen zijn verbonden. Welke resultaten leverde de bewuste studie op met betrekking tot de andere, alternatieve verdovingstechnieken?

Welke concrete beleidsmaatregelen wilt u treffen of hebt u reeds getroffen op basis van de studieresultaten?

Op welke wijze werd de sector geïnformeerd over de resultaten van de bewuste studie en de daaraan gekoppelde beleidsmaatregelen?

Werden reeds controles – specifiek op de elektrische parameters bij waterbadbedwelming van pluimvee – uitgevoerd? Hoe luiden de eerste resultaten? Worden de parameters zoals vastgelegd in de desbetreffende Europese verordening intussen wel strikt nageleefd door de sector?

Minister Weyts heeft het woord.

In de studie die werd uitgevoerd door de UGent, werd in hoofdzaak gefocust op de elektrische waterbadbedwelming van pluimvee en de mogelijke problemen die hiermee gepaard gaan. Er werden ook technische gegevens verzameld van twee slachthuizen die individuele elektrische bedwelming toepassen. Men heeft niet naar andere bedwelmingsmethoden gekeken. Gasbedwelming viel buiten de scope van het onderzoek.

De reden die de sector aanhaalde om altijd af te wijken van de minimale stroomsterktes die werden vastgelegd in de Europese verordening, was dat die stroomsterktes nadelig zouden zijn voor de karkasschade. Ze zouden tot meer karkasschade leiden en er zouden meer dieren sterven voor de keling. Uit het onderzoek blijkt dat dat niet het geval is. Daarin wordt die stelling ontkracht en dus komt dat argument te vervallen. Op basis van die resultaten heb ik dan ook besloten om sinds 1 januari van dit jaar geen uitzonderingen toe te laten op de toepassing van de voorgeschreven stroomsterktes. Ik heb dat aan de sectororganisaties laten weten. Ook de slachthuizen werden individueel aangeschreven.

Als gevolg daarvan zijn we gestart met enkele punctuele controles. Die zijn vooralsnog vrij beperkt. De beslissing is voor alle duidelijkheid ook vrij recent en geldt vanaf januari.

Maar ik heb wel al twee controles laten uitvoeren door de Inspectiedienst Dierenwelzijn in slachthuizen die elektrische waterbadbedwelming toepassen. Een van de slachthuizen was in orde, het andere niet. Daar werden dan ook de nodige maatregelen genomen.

De onderzoekers zijn er niet in geslaagd om aan te tonen dat bij gebruik van de door de Europese regelgeving vereiste stroomsterktes de dieren ook effectief beter bedwelmd worden. In de praktijk bleek het meten van de graad van bewusteloosheid heel wat moeilijker dan gedacht.

Uiteindelijk is men er wel in geslaagd om in samenwerking met de dienst neurologie van het UZ Gent een toestel te ontwikkelen waarmee in laboratoriumomstandigheden de hersenactiviteit van pluimvee gemeten kan worden. Het is interessant om te zien dat men door het geven van een opdracht in het kader van een bepaald onderzoek en door samenwerking, tot nieuwe toepassingen komt. Helaas bleek dit toestel in slachthuisomstandigheden niet bruikbaar. Bovendien spelen wellicht ook andere eigenschappen van de elektrische stroom en de toepassing ervan hierbij een rol. Een goede monitoring van de bedwelming blijft dus noodzakelijk, ook bij het gebruik van de vereiste stroomsterktes.

Dit is dus in evolutie. Maar om terug te keren naar de kern van de zaak, laat ik dus geen uitzonderingen meer toe wat de voorgeschreven stroomsterktes betreft.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, dit is zeker goed nieuws. Het bevestigt wat de Europees commissaris en zijn diensten mij lieten weten, namelijk dat in Vlaanderen die fameuze afwijking niet meer wordt aanvaard. Ik begrijp uit uw antwoord over de controles dat we nog niet helemaal zeker zijn dat het algemeen wordt toegepast. Ik wil dan ook aanraden om specifiek op dat punt in de kippenslachthuizen de controle te verhogen. De slachthuizen moeten weten dat ze de regelgeving moeten naleven. Ik denk dat er nog altijd een discrepantie bestaat tussen de theorie en de praktijk. Ik hoop dat u daar de volgende maanden de nodige aandacht aan wilt schenken.

Ik heb de studie een week geleden opgevraagd bij uw kabinet. Ik heb die nog niet ontvangen, maar ik denk wel dat het interessant is om die studie onder de commissieleden te verspreiden. Ik neem aan dat die studie is opgeleverd en vrij beschikbaar is. Ik hoop dat we die kunnen ontvangen, zodat we ze in detail kunnen bekijken.

Wat het apparaat betreft om het bewustzijnsniveau te meten, is er goed en slecht nieuws. Er is een nieuwe ontwikkeling, maar die is wel niet toepasbaar in de slachthuizen zelf. De bijkomende vraag die ik daar dan bij heb, is of u dat apparaat nog verder op punt wilt stellen of dat u die piste gewoon wilt verlaten.

De heer Engelbosch heeft het woord.

Ik wil mijn blijdschap uitdrukken. We hebben dit probleem aangekaart in 2016. Minister, u had toen gezegd dat u het zou onderzoeken en bekijken. En ik ben dan ook blij dat u vandaag zegt dat die uitzondering niet meer geldig is vanaf 1 januari en dat de stroomsterkte vanaf dan 100 milliampère moet zijn conform de EU-wetgeving. Ik ben zeer blij dat het verhaal van die 60 milliampère daarmee de wereld uit is.

Minister, ik wil u nog oproepen om verder onderzoek te voeren voor eventuele alternatieve verdovingen. Hoe zit het met de gasbedwelming? Wat zijn daar de voor- en nadelen van?

En wat het bewustzijn van de dieren na de verdoving met dat apparaat betreft, hoop ik dat in de toekomst nog verder onderzoek gebeurt zodat we stappen vooruit kunnen blijven zetten inzake dierenwelzijn.

Minister Weyts heeft het woord.

Alle slachthuizen worden voor alle duidelijkheid op jaarlijkse basis geïnspecteerd sinds wij daarvoor bevoegd zijn. Sinds januari hebben we er al twee laten inspecteren, dus u kunt niet zeggen dat we achteloos met die bevoegdheid omspringen.

Wat de wetenschappelijke evolutie betreft, ben ik blij dat we een push hebben kunnen geven aan nieuw wetenschappelijk onderzoek. Men zal er vanzelfsprekend mee doorgaan, ook zonder onze stimulans, maar wij hebben wel de initiële aanzet gegeven, dus de wetenschap evolueert. Ik ga er wel van uit dat we de uitdaging rond slachtshuisomstandigheden nu hebben geformuleerd en dat we ook op dat vlak vooruitgang zullen boeken, ondanks de complexiteit van de materie.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Ik heb nog een laatste opmerking inzake die controle. Ik vrees wel dat het schema van de jaarlijkse controle onvoldoende is om echt dwingend op te treden en voldoende incentives te geven aan slachthuizen die nog niet de juiste parameters toepassen. Ik zou toch nogmaals willen pleiten voor een bijkomende controle. Dat zou zeker geen kwaad kunnen. U kunt misschien ook de Federatie van het Belgisch Vlees (FEBEV) informeren en hun vragen dat zij hun leden extra aanporren om de juiste parameters te hanteren.

De Europese Commissie heeft mij ook laten weten dat ze in september 2019 een nieuw auditrapport wil presenteren. Ik hoop dat er daarin goed nieuws staat en dat ik erin zal kunnen lezen dat Vlaanderen de juiste parameters hanteert.

De vraag om uitleg is afgehandeld.